دانش سنتي دريانوردي خليج فارس در يونسکو لنگر مي‌اندازد

مدير اداره کل حفظ و احياي ميراث معنوي و طبيعي سازمان ميراث فرهنگي در گفتگو با ميراث آريا(chtn)ضمن بيان اين مطلب افزود: هم‌اکنون پرونده \"دانش سنتي دريانوردي در حوزه خليج فارس\" در مجموعه پرونده‌هاي پيشنهادي فهرست پرونده‌هاي ميراث معنوي نيازمند پاسداري فوري يونسکو قرار گرفته است.پرونده \"دانش سنتي دريانوردي در حوزه خليج فارس\" از نظر موضوع، محدوده جغرافيايي تعيين شده داراي مبحث بسيار گسترده‌اي است.

يداله پرمون در ادامه خاطرنشان کرد: از نظر جغرافيايي اين پرونده استان‌هاي هرمزگان، بوشهر، خوزستان و تمامي جزاير ايراني پراکنده در خليج فارس و محدوده متعلق به کشورايران در خليج فارس را در بر مي‌گيرد.

وي اضافه کرد: از نظر موضوع نيز اين پرونده در برگيرنده پنج مقوله زبان به عنوان محملي براي جاري شدن سنت‌هاي شفاهي، مقوله آئين‌ها، ‌آداب و رسوم و سنت‌ها، هنرهاي اجرائي، دانش سنتي مربوط به طبيعت و کيهان و مهارت در ساخت صنايع دستي است.

اين کارشناس با بيان اينکه داشتن تمامي اين پنج مقوله يکي از ويژگي‌هاي بارز اين پرونده براي ثبت به شمار مي‌رود بيان داشت:‌نخستين تکيه ما دراين پرونده بر روي مقوله چهارم يعني\"دانش سنتي مربوط به طبيعت و کيهان\" است.

پرمون اولين بخش از مقوله چهارم را مهارت در مسيريابي با استفاده از ستاره‌ها و صور فلکي در اين ارتباط عنوان کرد و افزود: شناخت شرايط اقليمي دريانوردي ازجمله شناخت بادها و حالت‌هاي دريا، ‌رنگ دريا، انواع صيد ،‌فصل صيدو ...در بخش دوم اين مقوله گنجانده شده است.

وي نخستين بخش از مهارت مقوله ساخت صنايع دستي را ساختن لنج به شکل سنتي درکارگاه‌هاي بزرگ، ساخت تجهيزات وابسته به لنج و قطب‌نماي سنتي برشمرد و گفت:هم‌اکنون تعداد اين کارگاه‌هاي سنتي رو به کاهش است.

اين مقام مسئول در بخش مقوله آئين‌ها، ‌آداب و رسوم و سنت‌ها به مراسم \"نوروز صياد\"، \"مراسم بادبان کشي\" و \"مراسم شوشي\" اشاره کرد و گفت: نوروز صياد روز تعطيلي و پايکوبي و شکرگزاري صيادان است و صيادان دراين روز معتقدند که نبايد هيچ صيدي انجام شود و براي صيد فصل‌هاي بعد دعا کنند.

وي با بيان اينکه در مراسم بادبان کشي، هنگام سفرهاي طولاني دريانوردان به آفريقا و هند براي به سلامت رسيدن، مراسم بدرقه خانواده و پايکوبي آنان هنگام حرکت کشتي انجام مي‌شود افزود: البته هم‌اکنون لنج‌هاي موتوري جايگزين لنج‌هاي بادباني شده‌اند.

به گفته مدير اداره کل حفظ و احياي ميراث معنوي و طبيعي ؛ در مراسم شوشي هم‌زمان با نوروز صياد، عده‌اي با صورتک‌هاي دريايي از زير آب بيرون آمده با مردم تعامل برقرار کرده و مردم نيز آنها را به دوستي فرا مي‌خوانند .

وي با اشاره به هنرهاي اجرائي همراه با موسيقي و حرکات موزون، هنگام بيرون آوردن تور ماهيگيري اظهارداشت: زبان‌ها و گويش‌هاي مختلفي چون گويش‌هاي بندري، بوشهري، ‌لري، ‌عربي و زبان‌هايي از قبيل کمزاري، اچمي، قشمي و ...در جزاير خليج فارس وجود دارند که اين گويش‌ها همراه با آوازها و موسيقي‌ها و واژگان خاص است.

پرمون از ديگر دلايل در خطر قرار گرفتن اين ميراث معنوي را کاسته شدن تعداد دريانوردان سنتي خليج فارس که اغلب پير هستند عنوان کرد و گفت: با از دور خارج شدن اين جمعيت از دريانوردان سنتي به مراتب، اين دانش نيز به فراموشي سپرده مي شود.

وي دليل دوم را جايگزيني تکنولوژي‌هاي رقيب جديد به جاي دانش سنتي دانست و تصريح کرد:هم‌اکنون نسل جوان به جاي استفاده از قطب نماي سنتي از دستگاه GPS و به جاي لنج هاي چوبي از قايق‌هاي فايبرگلاس استفاده مي‌کنند.

اين کارشناس مسئول از ديگر دلايل رو به نابودي مراسم آئيني دريانوردي به جايگزين شدن لنج‌هاي موتوري به لنج‌هاي بادباني و....اشاره کرد و افزود: مراسم بادبان کشي فقط در جزيره کيش آن هم به صورت نمادين اجرا مي‌شود.

پرمون يادآور شد: به استناد تاريخ،‌ کتاب‌ها و متون تاريخي مختلف، ايرانيان از دوره باستان از بنيانگذاران دريانوردي و مهارت‌هاي دريانوردي در دنيا بودند به عنوان مثال شواهد ما از آثار دوران هخامنشي مانند کتاب‌هاي تاريخ نگاراني چون هرودوت و نيز کتاب‌هاي مربوط به دوران‌ مختلف بيانگر اين حقيقت هستند که دريانوردان خليج فارس جزو سردمداران دريانوردي بوده‌اند.

وي با بيان اينکه با نابودي اين ميراث معنوي به منزله اين است که گويي بخشي از دريانوردي جهان خاموش مي‌شود افزود: به عنوان اولين اقدام و به منظور احياي اين ميراث معنوي تدوين پرونده \"دانش سنتي دريانوردي در حوزه خليج فارس\" و ارسال آن به يونسکو انجام شد./119

انتهای پیام/

کد خبر 1389011717